หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท รักษาด้วยกายภาพได้ไหม?

หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในกลุ่มผู้ใหญ่ โดยเฉพาะผู้ที่มีพฤติกรรมเสี่ยง เช่น นั่งทำงานหน้าคอมพิวเตอร์นาน ๆ ยกของหนักผิดท่า หรือขาดการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ภาวะนี้มักก่อให้เกิดอาการปวดร้าว ชา หรืออ่อนแรงบริเวณหลังส่วนล่าง ต้นขา หรือขา ซึ่งส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันอย่างมาก หลายคนกังวลว่าอาการนี้ต้องรักษาด้วยการผ่าตัดเท่านั้น แต่ความจริงแล้วการทำกายภาพบำบัดเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่มีประสิทธิภาพและปลอดภัย ช่วยฟื้นฟูอาการและลดโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้อย่างยั่งยืน

หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท คืออะไร?

หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท (Herniated Disc หรือ Slipped Disc) เกิดจากหมอนรองกระดูกสันหลังเสื่อม หรือเคลื่อนออกจากตำแหน่งปกติไปกดทับเส้นประสาทที่อยู่บริเวณใกล้เคียง ส่งผลให้เกิดอาการปวด ชา หรืออ่อนแรง อาการที่พบบ่อย ได้แก่ ปวดหลังส่วนล่างร้าวลงขา หรือปวดคอร้าวลงแขน ทั้งนี้ระดับความรุนแรงของอาการขึ้นอยู่กับตำแหน่งและขนาดของการกดทับ บางรายมีอาการเรื้อรังจนขยับตัวลำบาก หรือเดินลำบาก ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างต่อเนื่องและเหมาะสม

การทำกายภาพบำบัดรักษาหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทได้หรือไม่?
คำตอบคือ “ได้” โดยเฉพาะในผู้ที่มีอาการไม่รุนแรงหรืออยู่ในระยะเริ่มต้น การทำกายภาพบำบัดมีบทบาทสำคัญในการฟื้นฟูอาการ ลดอาการปวด และชะลอความเสื่อมของหมอนรองกระดูก ทั้งยังช่วยเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบกระดูกสันหลังและปรับสมดุลการเคลื่อนไหวของร่างกาย ซึ่งช่วยลดแรงกดทับบนเส้นประสาทได้อย่างปลอดภัย สำหรับผู้ที่มีอาการรุนแรงมากหรือไม่ตอบสนองต่อการทำกายภาพ อาจต้องพิจารณาร่วมกับการรักษาทางการแพทย์อื่น ๆ เช่น การฉีดยาเฉพาะที่หรือการผ่าตัดตามดุลยพินิจของแพทย์

วิธีฟื้นฟูด้วยกายภาพบำบัดอย่างปลอดภัย
การทำกายภาพบำบัดสำหรับหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทต้องอยู่ภายใต้การดูแลของนักกายภาพบำบัดที่มีประสบการณ์ โดยมีขั้นตอนสำคัญ ได้แก่

1. ประเมินอาการเบื้องต้น เช่น ระดับความปวด ช่วงการเคลื่อนไหวของร่างกาย และกล้ามเนื้อที่อ่อนแรง
2. การบำบัดด้วยมือ เพื่อคลายกล้ามเนื้อที่ตึง ลดการเกร็ง และปรับตำแหน่งการเคลื่อนไหวให้เหมาะสม
3. การใช้เครื่องมือทางกายภาพ เช่น เครื่องอัลตราซาวนด์เพื่อบรรเทาอาการอักเสบ หรือเครื่องดึงหลังเพื่อลดแรงกดทับเส้นประสาท
4. การสอนท่าบริหารเฉพาะบุคคล เพื่อเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหลัง สะโพก และหน้าท้อง พร้อมเพิ่มความยืดหยุ่นของกล้ามเนื้อโดยรอบ
5. การแนะนำการปรับพฤติกรรม ในชีวิตประจำวัน เช่น การนั่ง เดิน ยกของ หรือการเลือกที่นอนที่เหมาะสม
   
   

ท่าบริหารที่ทำได้เองที่บ้าน เพื่อลดปวดและเสริมความแข็งแรง
การออกกำลังกายอย่างถูกวิธีเป็นหัวใจสำคัญของการฟื้นฟูอาการหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท โดยควรทำอย่างต่อเนื่องเพื่อผลลัพธ์ที่ยั่งยืน ท่าที่แนะนำ ได้แก่

1. ท่าก้มหลังแมว-เงยหลังวัว (Cat-Cow Stretch)
   ช่วยเพิ่มความยืดหยุ่นของกระดูกสันหลัง และลดความตึงของกล้ามเนื้อรอบหลัง
2. ท่าดึงเข่าชิดอก (Knee to Chest Stretch)
   ช่วยคลายกล้ามเนื้อสะโพกและบั้นเอว ลดแรงกดทับของเส้นประสาท
3. ท่าสะพาน (Bridge Pose)
   เสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อสะโพก หน้าท้อง และหลังส่วนล่าง
4. ท่ายืดเอ็นร้อยหวาย (Hamstring Stretch)
   ช่วยลดความตึงของกล้ามเนื้อหลังขา ซึ่งส่งผลต่อความสมดุลของกระดูกสันหลัง
5. ท่าพักหลังด้วยหมอน (Pelvic Tilt)
   ลดแรงกดทับที่หลังส่วนล่าง และช่วยให้การไหลเวียนของเลือดดีขึ้น

ควรทำท่าบริหารเหล่านี้อย่างนุ่มนวล โดยไม่ฝืนร่างกาย หากรู้สึกปวดมากขึ้น ควรหยุดทันทีและปรึกษานักกายภาพบำบัด

ข้อควรระวังในการฟื้นฟูและการดูแลตนเอง

1. หลีกเลี่ยงการยกของหนัก หรือทำกิจกรรมที่ทำให้หลังรับน้ำหนักมาก
2. อย่านั่งหรือยืนนานเกินไป ควรลุกเปลี่ยนอิริยาบถทุก 30-60 นาที
3. ใช้ที่นอนที่มีความแน่นพอดี เพื่อรองรับแนวกระดูกสันหลังให้เหมาะสม
4. หลีกเลี่ยงการก้มหลังเก็บของ ให้ใช้วิธีย่อตัวแทน
5. รักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ เพื่อลดภาระของกระดูกสันหลัง
   
   

หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาทสามารถฟื้นฟูได้ด้วยการทำกายภาพบำบัดอย่างต่อเนื่องและถูกวิธี การบริหารร่างกายที่บ้านก็มีส่วนช่วยเสริมความแข็งแรง ลดแรงกดทับ และป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งนี้ควรได้รับการประเมินอาการจากผู้เชี่ยวชาญก่อนเริ่มการฟื้นฟู และปฏิบัติตามคำแนะนำอย่างเคร่งครัด เพื่อให้การฟื้นตัวปลอดภัยและยั่งยืนในระยะยาว ความเข้าใจที่ถูกต้องและการดูแลตัวเองอย่างสม่ำเสมอจะช่วยให้คุณกลับมาใช้ชีวิตอย่างคล่องตัว ปราศจากอาการปวดอย่างที่เคยเป็น

ที่ Vitala by Health Design เราคือสหคลินิก คลินิกกายภาพผู้ให้บริการด้านกายภาพบำบัด PMS กายภาพ การทำกายภาพบำบัดผู้ป่วยแขนขาอ่อนแรง กายภาพบำบัดเส้นเอ็นอักเสบ นวดสปอร์ต กายภาพออฟฟิศซินโดรม กายภาพบำบัดที่บ้าน กายภาพบำบัดหลังผ่าตัดข้อเข่า นวดรักษาอาการ กายภาพหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท ฝังเข็มแก้ปวด กายภาพหัวเข่า โดยทีมแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ นักวิทยาศาสตร์การกีฬา และแพทย์ทางเลือก ที่พร้อมรองรับการให้บริการด้านสุขภาพในทุกมิติเพื่อการดูแลสุขภาพอย่างครบวงจร และเป็นประโยชน์ต่อการบำบัดอาการบาดเจ็บจากการเล่นกีฬามากที่สุด